Φος, Φερδινάνδος

(Foch, 1851 – 1929). Γάλλος στρατάρχης. Σπούδασε στην Πολυτεχνική Σχολή του Παρισιού και το 1873 κατατάχθηκε στο στρατό ως ανθυπολοχαγός του πυροβολικού. Αργότερα δίδαξε στρατιωτική τακτική στην Ανώτατη Σχολή Πολέμου, της οποίας έγινε διοικητής με τον βαθμό του υποστρατήγου. Aφιέρωσε τη ζωή του στην υπηρεσία της Γαλλίας. Το 1914, ως διοικητής του 20ού σώματος στο Νανσί, πήρε μέρος στη μάχη του Μοράνζ. Τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου, προσκλήθηκε από τον αρχιστράτηγο Ζοφρ να αναλάβει τη διοίκηση τμήματος στρατιάς, με την εντολή να εξασφαλίσει τον σύνδεσμο ανάμεσα στις στρατιές που υποχωρούσαν στον Μάρνη. Η συμβολή του στη νίκη του Μάρνη υπήρξε αποφασιστική, επιτυχία που οφείλεται στους στρατηγικούς του ελιγμούς και τις επιτυχείς επιθέσεις του και αντεπιθέσεις. Ύστερα από αυτό, ο Ζοφρ τον ονόμασε βοηθό αρχιστράτηγο και του ανέθεσε την οργάνωση της μεγάλης επιχείρησης των συμμαχικών στρατευμάτων, της γνωστής με το όνομα πορεία προς τη θάλασσα, η οποία, χάρη στις διοικητικές ικανότητες του Φ., κατέληξε σε επιτυχία. Τον Μάιο του 1915, ως διοικητής της στρατιάς του Βορρά, διηύθυνε τις επιθετικές ενέργειες του Aρτουά. Το 1916 προετοίμασε τα σχέδια της μάχης του Σομ. Το 1917, όταν ο Πετέν αντικατέστησε τον Ζοφρ, ο Φ. έγινε στρατιωτικός σύμβουλος της κυβέρνησης. Τον Μάρτιο του 1918, ύστερα από τις δυσκολίες που δημιούργησε η γερμανική επίθεση στην Αμιένη, διορίστηκε αρχιστράτηγος των συμμαχικών δυνάμεων όλων των μετώπων. Η μεγάλη μάχη της Γαλλίας, όπως ονομάστηκε, έληξε με πλήρη επικράτηση των Συμμάχων. Ο Φ. πίστευε στην αναγκαιότητα της διατήρησης της κατοχής του Ρήνου, ως απαραίτητου για τη στρατιωτική άμυνα της χώρας του, γεγονός που τον έφερε σε αντίθεση με τον Κλεμανσό. Ο Φ. αποτέλεσε το πρότυπο του αρχηγού στη διάρκεια του A’ Παγκοσμίου πολέμου. Η γαλλική βουλή, για να τον τιμήσει, τον ονόμασε στρατάρχη, ενώ η Γαλλική Ακαδημία τον δέχτηκε στους κόλπους της. Έγραψε δύο βιβλία τα οποία αναφέρονται στις θεωρίες του για την τακτική του πολέμου: τις Βασικές αρχές του πολέμου (1903) και Διεύθυνση του πολέμου (1904), τα οποία μεταφράστηκαν σχεδόν σε όλες τις γλώσσες. Μετά τον θάνατό του, η σορός του τοποθετήθηκε στο Μέγαρο των Απομάχων, όπου βρίσκεται και ο τάφος του Μεγάλου Ναπολέοντα.